Μανώλης Μπαμπούσης
Ο Μανώλης Μπαμπούσης, εννοιολογικός καλλιτέχνης χρησιμοποιεί στο έργο του τις φωτογραφίες, τα σχέδια, την ποίηση, τις εγκαταστάσεις και το βίντεο. Με το συνολικό του έργο έως σήμερα, αναλύει τους θεσμούς, την ανθρώπινη συνθήκη, τον εγκλεισμό, την απώλεια, την καταστροφή του περιβάλλοντος, την κατάθλιψη των διαρκών τραυματισμών.
Η νοσταλγία, η ομορφιά, ο έρωτας, ο κόσμος της τέχνης, η κοινωνική και πολιτική υποκρισία και η ξύλινη γλώσσα εκφράζονται επίσης μέσα από τα ποιήματά του, με μια ειρωνική και καυστική χροιά.
Ο A.Natalini, (Superstudio), ένας από τους ιδρυτές της ριζοσπαστικής Αρχιτεκτονικής τονίζει ότι αντί για παραγωγός εικόνας ο Μπαμπούσης, γνήσιος μαθητής και βοηθός του, είναι ένας ερευνητής κινούμενος μεταξύ ανθρωπολογίας, βιολογίας και αρχιτεκτονικής.
Η ιστορικός σύγχρονης τέχνης D. Palazzoli αναφέρει ότι από το 1973, με τις μετωπικές έγχρωμες φωτογραφίες των άδειων χώρων των ψυχιατρείων - πρόδρομων μετέπειτα προσεγγίσεων από ανάλογες της φωτοκαλλιτεχνικής γερμανικής σχολής των Berndt και Hilla Becher- ο Μπαμπούσης κάνει μια εννοιολογική χρήση της αρχιτεκτονικής εικόνας, χωρίς την ανθρώπινη παρουσία, για να μας μιλήσει για τη δική μας μοίρα ως ανθρώπινων υπάρξεων στη σύγχρονη πολεοδομική κοινωνία. Mια ανθρωπιστική ματιά εν απουσία των ανθρώπινων υπάρξεων.
Aν συγκρίνουμε τις πρώτες εικόνες που τράβηξε ο Mπαμπούσης στα ψυχιατρεία και τις λήψεις των θυρίδων, στα υπόγεια μιας τράπεζας, βλέπουμε πως όλες διακρίνονται από μια συνέπεια, που επανέρχεται για να κλείσει τέλεια τον κύκλο της. Oι μορφές των θεσμών συγκροτούν το οπτικό πεδίο. Oι αξίες απουσιάζουν, βρίσκονται κλεισμένες πίσω από τις μεταλλικές πόρτες.
Ο Μπαμπούσης έχοντας μια αποστροφή για την τετριμμένη απεικόνιση εν γένει, είναι δημιουργός αυτής «της φωτογραφίας της σιωπής και του ψιθύρου», που μιλάει για μας, δείχνοντας άλλο,…Δεν μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη σ’ αυτό που βλέπουμε, αντίθετα πρέπει να ενεργοποιήσουμε βαθιά μέσα μας μια διαδικασία αιτιώδους συνάφειας με τα ίχνη που ο καλλιτέχνης συγκέντρωσε για μας στο «τόπο του εγκλήματος». (Daniela Palazzoli, Μανώλης Μπαμπούσης, 1973-2003, Ε.Μ.Σ.Τ. 2003.)
Η ύπαρξη του τείχους κυριαρχεί στο σύνολο του έργου του – το τείχος ως έννοια και ως μέρος ενός δομικού συστήματος. To έργο Untitled σχολιάζει τις συμπαγείς και βαθιές κοινωνικές σχέσεις, όπου η επικοινωνία είναι μια πλασματική διαδικασία. Κατασκευάζει ένα μεγάλης κλίμακας γλυπτό από τσιμεντόλιθους και ξύλινες καρέκλες. Φράσσει τον χώρο ανάμεσα στους καθήμενους και εμποδίζει οποιαδήποτε κοινωνική αλληλεπίδραση που θα μπορούσε υποθετικά να αναπτυχθεί, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί την ανάγκη για μια νέα ανακάλυψη. Το τείχος είναι παρόν και σε πολλά από τα σχέδιά του με σκοπό να ορίσει τον φυσικό χώρο και τον τρόπο που αυτός διαμορφώνεται. (Κατερίνα Νίκου, επιμελήτρια Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα, 2014)
Στο έργο του Μπαμπούση, η φωτογραφία, τα βίντεο, οι συστατικές δομές και οι οργανώσεις των δομών, οι κατασκευές, τα αντικείμενα και οι συσσωρεύσεις τους, εννοούν ότι το φωτογραφικό αντικείμενο έφυγε από τον τόπο του και ότι διαχύθηκε στα αντικείμενα που το συγκροτούν: η διάχυση είναι η λειτουργία της ανάλυσης στο χώρο και ο συλλογισμός της διαχείρισης του χώρου είναι η συγκέντρωση του αρχείου των συστατικών στοιχείων μιας πρόσληψης που έγινε εκεί και της οποίας μαζεύονται -κομμάτι, κομμάτι- οι μνήμες, εδώ. (Εμμανουήλ Μαυρομμάτης, Ενδεικτικοί Συσχετισμοί στο έργο του Μανώλη Μπαμπούση Δημοτική Πινακοθήκη, Θεσσαλονίκη, 2018)
Μανώλης Μπαμπούσης
© Manolis Baboussis, Untitled, 2014, 24 chairs, 280 cement blocks, 220x500x95 cm
Μανώλης Μπαμπούσης
© Μanolis Baboussis, Untitled, 2001, Lambda print mounted on aluminium, 125x125
O Μανώλης Μπαμπούσης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήμιο Φλωρεντίας με τον Α.Νatalini (Superstudio), προτείνοντας το 1975 μια μελέτη κατεδάφισης ενός ψυχιατρείου αντί της ανέγερσης ενός νέου κτηρίου. Το 1976 σπούδασε αναστηλώσεις στο Διεθνές Κέντρο Συντήρησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς Unesco, στη Ρώμη I.C.C.R.
Εννοιολογικός καλλιτέχνης-φωτογράφος-αρχιτέκτονας–συγγραφέας.
Ομότιμος καθηγητής της Α.Σ.Κ.Τ.
Χρησιμοποίει κύρια το μέσο της φωτογραφίας και συνδυαστικά το σχέδιο, την ποίηση, το βίντεο, τις εγκαταστάσεις. Ως αρχιτέκτονας εργάσθηκε στον Oργανισμό Σχολικών Κτιρίων, Ο.Σ.Κ. ενώ στο εικαστικό του έργο, ενέταξε μια σειρά ουτοπικών αρχιτεκτονικών προτάσεων του.
Ο Μπαμπούσης έχει συμβάλλει ιδιαίτερα στην καθιέρωση της φωτογραφίας στον χώρο της σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα. Το 1999, ίδρυσε το Φωτογραφικό Εργαστήριο της Α.Σ.Κ.Τ. Μορφές της Αναλογικής και Ψηφιακής Φωτογραφικής Εικόνας στη Σύγχρονη Τέχνη, όπου δίδαξε συστηματικά όπως και στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών, Ψηφιακές Μορφές Τέχνης και ανέπτυξε τις διαφορετικές προσεγγίσεις των Διαδρομών της Φωτογραφίας στη Σύγχρονη Τέχνη.
Το 2003, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Ε.Μ.Σ.Τ. πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση σύγχρονης φωτογραφίας με την αναδρομική έκθεση Μανώλης Μπαμπούσης 1973-2003. Το 2011, σχεδίασε και υλοποίησε τον κήπο της Α.Σ.Κ.Τ, έκτασης περίπου 10 στρέμματα . Το 2013 παραιτήθηκε από τη θέση του Αντιπρύτανη, (2010-2013), και από τη θέση του τακτικού καθηγητή της Α.Σ.Κ.Τ. διαφωνώντας με την μη ένταξη της φωτογραφίας στις κατευθύνσεις της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών.
Η μακρόχρονη φιλία και φωτογραφική συνεργασία του με τον Γιάννη Κουνέλλη, δημιούργησε ένα σημαντικό αρχείο του έργου του καλλιτέχνη, (1994 -2016).
Έχουν εκδοθεί πολυάριθμες μονογραφίες, λευκώματα και ποιητικές συλλογές του Μανώλη Μπαμπούση, από τις εκδόσεις Εξάντας, Μπάστας Πλέσσας, Futura, Σμίλη, Ε.Μ.Σ.Τ. Μουσείο Μπενάκη, Camec, το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα και άλλες.
Το έργο του Μανώλη Μπαμπούση έχει παρουσιαστεί σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις όπως: Center of Contemporary Art Ileana Tounta, Athens, 2019 / 2014 / 2006 / 1998 / 1997. State of concept, Athens, 2019. Galleria del Arte Moderna e contemporanea Roma, 2018. Municipal Gallery Alatza Imaret, Thessaloniki, 2018. Museum of Photography, Thessaloniki, 2018. Documenta 14, Works from the E.M.S.T. Collection, at Fridericianum Kassel, 2017. The National Art Museum of China, 7th Beijing Biennial of Contemporary Art, 2017. Romantso Athens 2017. Museum of the 20th and 21st Century Art, Saint Petersburg, 2017. Art in Europe since 1945, Macedonian Museum of Contemporary Art, 2014. 4th Athens Biennale, 2013. Benaki Museum, Athenes, 2010. New York, Photo Festival, 2009, Arte Santa Museo Nacional de Antropologia, Mexico city, 2009. Central European House of Photography Bratislava, 2008. Galeria Hilario Galguera, Mexico city, 2007. Yeni Mosque Museum of Photography, Thessaloniki, 2007. Centrο d’ Αrte Moderna e Contemporanea, CAMEC, La Spezia, 2006. Quarter Centro Produzione Arte, Florence, 2005. Breakthrough Grecia, Madrid, 2004 International Biennal of Art, Seville, 2005. e box Gallery, New York, 2004. ΝΒΚ Foundation, Berlin, 2004. Stadt Galerie, Kiev, 2004. Manolis Baboussis, 1973-2003, E.M.S.T. Athens and MMCA, Thessaloniki, 2003. The Chicago Athenaeum, Chicago 2001 .Αrte e foto: 1960 / 2000 Photomedia, Europe, Festival Triennale di Milano, 1999. Karsh-Masson Gallery, Ottawa,1997. Gallery Brno Czech Republic, 1997. Marché Bonsecours, Montreal, 1997. Salon de Montrouge, Paris, 1997. Galerie du Musée de la Photographie, Charleroi,1982. Photographic Center Athens. 1985 / 1981. Galleria Zona Florence, 1975.
Περισσότερες πληροφορίες στον ιστότοπο του καλλιτέχνη http:// www.manolisbaboussis.gr
και στη γκαλερί Ιλεάνα Τούντα http://art-tounta.gr
